روزنامه نگاری غیر حرفه ای

در تارنمای خبری تابناک امروز خبری به نقل از ایرنا منتشر شد. تیتر خبر «روایت بعیدی نژاد از آثار نویسنده برنده نوبل ادبیات» است. هر چند از جنبه تیتر نویسی برای خبرگزاری این تیتر اشتباه که به آن اشاره نمی کنم اما در لید و متن خبر یک جمله خبری به صورت پشت سر هم چهار بار تکرار شده است.

خانم سوتلانا آلکسویچ برنده جایزه ادبیات نوبل گرچه نویسنده چندان مشهوری در عالم ادبیات نبوده، اما ترکیب نوع نوشتار روزنامه نگاری و واقعه انگاری با بیان احساسات عمیق انسانی سبک خاصی را در آثار او بوجود آورده است.

پیش از این در پست دیگری با نام: بی سلیقگی ژورنالیستی یه نمونه بسیار غیر حرفه ای خبری که باشگاه خبرنگاران جوان نشر و تابناک نیز آن را بازنشر داده بود اشاره کردم. (لینک)

شوربختانه روزنامه نگاری دستخوش دگرگونی هایی در جهت منفی به پیش می رود. تغییر ذائقه مخاطب به مطالب بی ارزش، کپی برداری های ناشیانه و غیر اخلاقی، استفاده نکردن رسانه از نیروهای کارآمد و حرفه ای، رعایت نکردن اخلاق روزنامه نگاری و رفتارهای مغرورانه از سوی بسیاری از رسانه ها (نه در ایران؛ بلکه در تمامی جهان. آن هم به لطف شبکه های مجازی) ما را به فکر می اندازد که آیا باید شاهد بحران ارتباطات در دهه های آینده باشیم؟

رسانه ای که هنگام گاف گرفتن؛ «گاف» می دهد

تارنمای تابناک که علاقمند است از رسانه های دیگر «گاف» بگیرد تا نشانی باشد از حرفه ای بودن و نکته سنجی رسانه ای این رسانه مجازی؛ امروز در خبری، گاف روزنامه دنیای اقتصاد را منتشر کرد (لینک خبر) خبری که تاکنون 11953 بازدید کننده داشته.

در این خبر نوشته شده است: روزنامه «دنیای اقتصاد» امروز در تیتر روی عکس صفحه اول خود در یک روتیتر غیرحرفه‌ای، نام یک مبارز انقلابی ایرلندی را با نام یکی از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا «ترکیب» کرد. 

نویسنده مطلب که از تحلیل گفتمان آن پی برده می شود که خود را روزنامه نگاری حرفه ای معرفی می کند و اقدام روزنامه را غیرحرفه ای خود در نوشته خویش گاف بزرگتری داده است. در روزنامه دنیای اقتصاد اشتباه در زیر تیتر (یا همان Deck) رخ داده است. اما نویسنده تابناک زیر تیتر را روتیتر (Kicker) دانسته و معرفی کرده و نشان از این دارد که نویسنده مطلب یا از واژه روتیتر و زیرتیتر آگاهی نداشته و یا گاف داده است.
آگاهی نداشتن از واژگان و اصطلاحات روزنامه نگاری برای نویسنده ای که گاف رسانه ای رسانه های دیگر را می گیرد پذیرفته نیست و گاف دادن در روزنامه نگاری جزء اتفاق های دنیای روزنامه نگاری است که میزان اثر آن شدت آن را تعیین می کند.
پسندیده است که پیش از بررسی تیتر و انواع آن و عناصر تکمیل کننده تیتر از آنها آگاه باشیم.

الو؛ اورژانس زمین خواری تابناک!

27 اسفند 1393 تارنمای تابناک پس از سخنان رهبری درباره ی محیط زیست در اقدامی پسندیده بخشی را با نام «اورژانس زمین خواری» سامان داد. هرچند این اقدام دیرهنگام بود و از چندین سال پیش بایستی وظیفه و رسالت رسانه ای خود را در این موضوع آغاز می کرد اما باز جای شکرش باقی است و قضیه تازه بودن ماهی از آب گرفته!

پس از ساماندهی این بخش، دبیران و مدیران تارنما؛ فرم ارسال گزارش زمین خواری را هم ساخته و اعلام آمادگی برای دریافت گزارش های مردمی در این موضوع کردند. مدتی پیش در نامه ای رسمی اعلام آمادگی برای همکاری افتخاری در حوزه زیست بوم را برای این بخش فرستادم که متاسفانه پاسخی را دریافت نکردم. دریافت نکردن پاسخ را به دلیل سیاست های درون سازمانی این تارنما می دانم و ارتباط نداشتن با مخاطب و همکاران رسانه ای را ضعفی بر هر رسانه.

هفته گذشته خبری با عنوان: ساخت‌وساز گسترده در ذخیره‌گاه جنگلی اُرس در فیروزکوه در سایت بازتاب منتشر شد که پس از مدت کوتاهی این خبر از روی تارنمای تابناک حذف شد. اما تعدادی از دیگر تارنمای خبری به بازنشر این گزارش خبری پرداختند و با جستجوی تیتر خبر در گوگل (در اینجا) هنوز به عنوان لینک دوم در صفحه اول می توان آن را دید. دلیل این حذف هر چه باشد بی احترامی به مخاطب رسانه است. نخستین ویژگی یک رسانه در برخورد با مخاطب صداقت با اوست و در صورتی که رسانه با مخاطب خود صادق نباشد بایستی در انتظار واکنش مخاطب خویش نیز باشد. حتی برای تغییر ظاهر یک تارنما، مدیران اجازه تغییر ناگهانی را ندارند؛ همانگونه که خبرگزاری مهر و ایسنا و چند تارنمای خبری بدون اطلاع این کار را انجام دادند و با واکنش مخاطب روبرو گشتند. برای نمونه تارنمای الکسا پیش از تغییر ظاهری به مدت یک ماه در لینکی ظاهر جدید را به اطلاع مخاطبان خود رساند و از آنان نظرخواهی کرد و این نشانه احترام به مخاطب است در رسانه.

به هر حال مدیران تابناک نیز می توانستند پس از حذف محتوای رسانه ای خود در صفحه مربوطه این اعلام را داشته باشند که بنا به دلیل سیاست درون یا برون سازمانی یا به دلیل حقوقی و دیگر علت ها محتوا حذف شده است. اعلام نکردن رسمی برای مخاطب این برداشت را درپی خواهد داشت که شاید به دلیل اینکه ....

نکته جالب دیگر اینکه در اعلام تعداد بازدید کننده این صفحه حذف شده عدد 11673600 قابل تامل است. بله یازده میلیون و ششصد و هفتاد و سه هزار و ششصد نفر از این صفحه بازدید کرده اند! اگر سایر آمارها هم اینگونه باشد که بهتر است اندیشه دگر کنیم!

امیدوارم در آینده اگر با بخش اورژانس زمین خواری تارنمای تابناک تماس گرفتیم؛ این جمله تکراری را نشنویم که:

شماره مورد نظر شما موقتا مسدود می باشد...

تصویر صفحه حستجو شده در گوگل:

تصویر صفحه حذف شده از تارنمای تابناک:

تصویر متن حذف شده:

قرار بود این باغ، بوستان عمومی شود نه زمین بایر!

باز نشر گزارش «نفس های پایانی “باغ دامپزشکی”» در سایت تابناک با تیتر: 

نفس های پایانی یک باغ در تهران؛

قرار بود این باغ، بوستان عمومی شود نه زمین بایر! 

لینک گزارش در سایت تابناک

لینک در پایگاه خبری تحلیلی تریبون

لینک پایگاه اطلاع رسانی شبنم

لینک پایگاه خبری هفتاد دو عارف (این سایت پس از یک روز خبر را حذف کرد) تصویر جستجوی خبر گوگل!